Haberler / GÜNDEMDE OLAN CORONAVİRÜSLER NEDİR?

GÜNDEMDE OLAN CORONAVİRÜSLER NEDİR?

HABER TARİHİ: 29 Ocak 2020

(Kocaeli Aile Hekimleri Derneği (KAHED) Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Komisyonu üyeleri Dr. Funda DÜVEN ve Dr. Banu GÜLCAN tarafından son zamanlarda gündemde olan Coronavirüsler hakkında bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır.)

Coronavirusler (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir.

İnsanlarda Coronavirüs'ün neden olduğu hastalık spektrumu basit soğuk algınlığından ciddi akut solunum sendromuna(SARS) kadar değişkenlik gösterebilmektedir .

İlk vaka 13 ocak 2020 de Tayland'dan bildirilen 61 yaşında Çinli bir kadındır.İkinci vaka 14 Ocak 2020 de Japonya'da 30 lu yaşlarda bir erkek hastadır.İki vakanın da Çin de Wuhan eyaletine seyahat öyküsü bulunmaktadır. Bu yeni coronavirüsü 2019-nCoV olarak tanımladı.

2019-nCoV EENFEKSİYONUNDA KAYNAK ve BULAŞMA YOLU:

Kaynak; henüz netlik kazanmamıştır.

Eldeki veriler Çin'de Wuhan şehrindeki Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarı'nda yasadışı satılan vahşi hayvanları işaret etmektedir.

Bulaşma;Hastalığın ilk başlangıcı Huanan'daki pazarda satılan vahşi hayvanlar olduğu düşünülmekle birlikte ,vakalarla temas eden sağlık personelinde de görülmesi üzerine insandan insana da bulaşma oluğu saptanmıştır.Şu ana kadar hastalığın bulaşma yolunun damlacık yoluyla ( Öksürme, hapşırma ,gülme ile ortama saçılan damlacıklar ) olduğu bildirilmiştir.

Kuluçka süresinin(hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için geçen süre) MERS-CoV ve SARS-CoV deki gibi 14 gün olabileceği düşünülmektedir.

Şuan için virüsün bulaşıcılık süresi,kuluçka süresi ve virüsün dış ortama dayanma süresi net olarak bilinmemektedir.

KLİNİK ÖZELLİKLER:

Enfeksiyonun yaygın belirtileri solunum semptomları, ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Daha ciddi vakalarda, pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilir. Ancak eldeki veriler doğrultusunda hastalığın şiddeti konusunda yorum yapılamamaktadır.

ALINACAK ÖNLEMLER NELERDİR?

Bağışıklık sistemini güçlendirmek gerekir. Ayrıca enfeksiyonun yayılmasını önlemek için standart öneriler arasında yer alan düzenli el yıkama, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burunun kapatılması gibi basit önlemler göz ardı edilmemelidir. Aynı zamanda öksürme ve hapşırma gibi solunum yolu rahatsızlığı belirtileri gösteren kişilerle yakın temastan kaçınmaları gerekmektedir. Solunum yolu hastalığı belirtisi bulunan özellikle 65 yaş üstü bireyler, 2 yaş altı çocuklar ile kronik bir rahatsızlığı bulunan bağışıklığı zayıf olan bireylerin mutlaka hekimlerine başvurmaları önemlidir.

EV TEMİZLİĞİ: Solunum yolu sekresyonları ve vücut çıkartıları ile kirlenmesi mümkün olan tüm yüzeylerin standart çamaşır suyu ile sulandırılmış(1:100 normal sulandırmada)(sodyum hipoklorit cas no:7681-52-9)temizlenir.

Belirgin şekilde kirlenme olduğunda (1:10 normal sulandırmada) kullanılır. Sulandırdıktan sonra 24 saat içinde yüzey temizliği için kullanılmalıdır.

Banyo ve tuvaletler günde en az bir kez standart çamaşır suyuyla sulandırılmış (1:100) çamaşır suyuyla temizlenir.

NOT:Çamaşır Suyunun hazırlanması:

1-)Paspaslama işlemi: (1/100) (15 litre suya 1 pet bardağı çamaşır suyu (150 ml))

2-Yüzey temizliği: (1/100) (5 litre suya yarım çay bardağı çamaşır suyu (50 ml))

3-Vücut sekresyonları ile belirgin kirlenme olduğunda: (1/10) (1 litre suya bir çay bardağı çamaşır suyu (100 ml))

2019-nCoV EENFEKSİYONU GEÇİRDİĞİMİZDEN HANGİ DURUMLARDA ŞÜPHELENİLİR?

Başka herhangi bir nedene bağlanamayan ağır akut solunum yolu enfeksiyonu geçirenlerde belirtilerin başlangıcından önceki son 14 gün içinde :

1--Çin Halk Cumhuriyeti'ne seyahati varsa ,

2-- herhangi bir şiddette akut solunum yolu hastalığı olup belirtileri başlamasından önceki son 14 gün içinde kesinleşmiş 2019-nCoV 'lu hasta ile yakın temas öyküsü söz konusuysa ,

3-2019-nCoV 'lu vaka bildirilmiş bir ülkenin sağlık tesisinde bulunmuş ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

HASTALIK TANISI ALMIŞ veya HASTALIK ŞÜPHESİ OLANLARIN YAPMASI GEREKENLER

Hastaneye yatış gerekmediği düşünülen ve kronik hastalığı bulunmayan vakalar belirtiler düzelene kadar evde takip edilir;

1-Evde izlenen hastalar iyileşene kadar İl Sağlık Müdürlüğü tarafından takip edilir.

2-Ev halkına bulaşma riskini önlemek için evde takipli hastalar mümkünse evdeki diğer kişilerden farklı bir odada ,mümkün değil ise iyi havalanan bir odada oturmalı,diğer kişilerden 1 metre uzakta olmalıdır.

3-Hasta ziyaretçisi kabul edilmemeli ve bakım veren ev sakinleri sınırlandırılmalı ,tercihen genel durumu iyi tek kişi ilgilenmelidir.

4-Hastanın ev içindeki hareketi sınırlandırılmalı,tuvalet banyo gibi ortak kullanım alanları iyi havalandırılmalıdır.

5-Hasta ve yakınları solunum hijyenine dikkat etmeli(öksürme ve hapşırma sırasında bir mendille(tercihen kağıt mendil) ağzını kapatmalı,kullanılmış mendiller ağzı kapatılmış ve delik olmayan naylon poşete konularak ikinci bir naylon poşet içerisinde atılmalıdır,ellerini sıklıkla yıkamalıdır.)

6-Hasta kişisel eşyalarını başkaları ile paylaşmamalı,ev halkının bardak,çatal,kaşık,havlu gibi eşyalarını kullanmamalı;eğer kullanması gerekirse bunları iyice su ve sabunla yıkamalıdır.Hastanın kullandığı kıyafetleri 60-90 derecede normal deterjan ile yıkanmalıdır.

7-Hastanın odasının ve kıyafetlerinin vb temizliği sırasında eldiven kullanılmalıdır.

8-Başka kişi veya kişilerle aynı ortamı paylaştığında(ev,sokak,toplu taşıma araçları,hastane,vb) hasta tıbbi maske takmalıdır.

9-Tüm ev sakinleri kendi sağlık durumunu takip etmeli ve belirti ortaya çıkması durumunda sağlık kurumuna başvurmalıdır.

10-Hastalık şüphesi olan kişi bir kötüleşme olursa acil tıbbi yardım istemelidir.

11-Doktor randevusu öncesi hastanın durumu hakkında sağlık kuruluşuna bilgi verilmeli.

12-Hastanın nakli gerekirse nakil sırasında hasta mutlaka maske takmalıdır.

2019-nCoV KESİN TANISI ALAN KİŞİ İLE YAKIN TEMASTA BULUNAN KİŞİ:

Son temastan önceki 14 gün boyunca günde 2 kez ateşini ölçmeli,öksürük,solunum sıkıntısı ,titreme,vücut ağrıları ,boğaz ağrısı,baş ağrısı,ishal,mide bulantısı/kusma ve burun akıntısı gibi diğer erken belirtilerin olup olmadığını takip etmelidir.Belirtiler mevcutsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

VAKA GÖRÜLEN ÜLKELERE GİDECEK KİŞİLERİN YAPMASI GEREKENLER:

Bugün için Çin veya vakaların sık görüldüğü Wuhan şehrine seyahat kısıtlaması yoktur.Bu ülkeye seyahat planlaması yapacak kişilere aşağıdaki uygulamalar önerilir:

1-Hasta insanlarla temastan kaçınmalı(mümkün ise en az 1 metre uzakta bulunulmalı)

2-Hastaların yoğun olarak bulunması sebebiyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli,sağlık kuruluşlarına gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla teması en aza indirmelidir.

3-Yaşlı ve kronik hastalığı olanlar riskli bölgeye yolculuklarını onları izleyen doktorlarına danışarak planlamalıdır.

4-Gıda güvenliği önerilerine dikkat edilmelidir(çiğ süt ve hayvansal ürünler tüketmemek,çiğ tüketilecek sebzeleri iyice yıkayarak tüketmek gibi)

5-Yabani ve evcil hayvanlarla (canlı veya ölü)temastan kaçınılmalı.

6-El hijyenine dikkat edilmelidir.Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı,sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalıdır.

Vaka görülen ülkelere seyahat eden kişilerin bu ülkelerde bulunduğu sürede ateş ve öksürüğün eşlik ettiği ciddi akut solunum yolu enfeksiyonu gelişmesi durumunda hemen ilgili yerlere haber vermesi öksürme ve hapşırma sırasında burun ve ağzın tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmesi kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda dirsek içinin ağzı kapatmak için kullanılması ,solunum hijyen önerilerine dikkat etmesi,mümkünse kalabalık yerlere gitmemesi, eğer gitmek zorunda kalırsa ağzını ve yüzünü kapatması,mümkünse maske kullanması önerilir.

7-Yolculuk dönüşü 14 gün içinde ateş,ökürük,solunum sıkntısı gelişirse sağlık kuruluşuna başvurmaları ve seyahat öyküsünü bildirmeleri gerekmektedir.

8-Bugün için coronavirüslere yönelik geliştirlmiş bir aşı bulunmamaktadır.

Dr. Funda DÜVEN

Dr. Banu GÜLCAN

KAHED EĞİTİM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KOMİSYONU